Zabrzański dworzec kolejowy
/ 1 /
2 /
3 /
4 /
5 /
6 /
7 /
8 /
A oto szczegółowy opis rozkładu pomieszczeń bydynków dworca:
1. Część wschodnia.
W piwnicach znajdowały się przechowalnia bagażu, bagażownia i kasa bagażowa. Warsztaty, szatnia i umywalnia, tunel między
peronem a placem dworcowym, oraz krótki tunel bagażowy z windą wyjeżdżającą na peron. Z tunelu małą klatką schodową przejść
można było w górę do hali dworca. Na parterze oprócz biur i magazynów były jeszcze pomieszczenia warsztatu, magazynów, telegrafu,
kablowni, siłowni, sali wybieraków i akumulatorowni. Również wejście dla personelu dworca i interesantów. Na piętrze znajdowały się
cały szereg biur i dwa magazyny, oraz duże pomieszczenie służące, jako świetlica lub sala szkoleniowa.
2. Część środkowa.
W piwnicy istniało przejście między wschodnim a środkowym budynkiem, a zaraz za nim magazyny i warsztaty. Na przeciwległym końcu znajdował się
węzeł sanitarny dla pasażerów, natomiast pomiędzy nimi trzy pomieszczenia dla Służby Ochrony Kolei, obecnej Straży Ochrony Kolei, oraz dwa
duże i dwa mniejsze pomieszczenia dla TOPL, jak również duży magazyn. TOPL- Terenowa Obrona Przeciwlotnicza, była ówczesną organizacją obrony
cywilnej w Polsce. To nagromadzenie służb paramilitarnych i bezpieczeństwa w podziemiach dworca nie dziwiło wówczas nikogo, choć było na pewno
tajne. W czasach PRL-u była, bowiem kolej jednostką w wysokim stopniu zmilitaryzowaną. Nawet na małych, starych przystankach, na przysłowiowej
czasem wolno stojącej wygódce (buda z deską a w niej dziura) przybijano tabliczkę "Zakaz fotografowania". Miało to za zadanie uniemożliwienie
zdrady tajemnic obiektu wojskowego i było oczywiście pretekstem do wielu żartów. W głównym hollu, nazywanym według planu dworca operacyjnym,
przewidziano biuro starszego kasjera, sześć kas biletowych, stanowisko POL-RESu (rezerwacja biletów) i informację.
Na obydwu końcach hali znajdowały się schody prowadzące na antresolę, przy czym te z zachodniej strony były również dojściem do dworcowej
restauracji.
3. Część zachodnia.
W piwnicach urządzono magazyny żywnościowe restauracji, komorę chłodniczą, kotłownię oraz magazyn odpadków.
Na parterze przewidziano dwie poczekalnie, a w "służbowej" części dalsze magazyny żywności, biuro, warsztat i
pomieszczenie na wentylatory oraz sanitariaty. Na zachodniej ścianie budynku znajdowało się służbowe wejście.
Na piętrze znajdowała się sala jadalna baru, a z tyłu oczywiście kuchnia, przygotowalnie posiłków i pokój dla personelu.
Na dworcu i jego peronach nigdy nie pojawiły się wyświetlacze informujące o nadjeżdżających pociągach. Przez jakiś czas chałupniczo
wykonane tego typu urządzenie wisiało w hali przy przejściu na peron, ale było najczęściej zepsute i wkrótce je zlikwidowano.
W roku 1984 wybudowano schody prowadzące bezpośrednio z estakady nad torami na peron. Była to chyba jedyna inwestycja od czasu przebudowy dworca.
Niestety nie poddano tego budynku do dnia dzisiejszego solidnej renowacji. W dobie kłopotów finansowych polskich kolei, która jest jego
właścicielem (stan w maju 2007) nie należy się tego spodziewać. Brudna, zaniedbana bryła zewnętrzna, upstrzona sklepikami, niewidoczna już
architektura wnętrza, oto dzisiejsze atrybuty tej budowli. Miejmy nadzieje że kiedyś to się zmieni.
Nazwy dworca.
1845.11.15 Zabrze
1915.02.21 Hindenburg O/S
1920-22 Zabrze (Hindenburg O/S) /okres administracji Międzynarodowej Komisji Sojuszniczej/
1922-1945 Hindenburg O/S
od 1945 Zabrze
Warto chyba przypomnieć, że w okresie administracji sowieckiej tj.: od 24 stycznia do 19 marca 1945 roku używano jeszcze oficjalnie nazwy niemieckiej Hindenburg.
Nazwa miasta napisana cyrylicą, nigdy nie znalazła się na zabrzańskim dworcu.
Była to początkowo linia jednotorowa przebiegająca od Wrocławia przez Oławę, Brzeg, Opole, Kędzierzyn, Gliwice, Zabrze, Katowice do Mysłowic. W roku 1856 ukończono budowę drugiego toru na cyłym odcinku. Według rozkładu jazdy z 1847 roku przez dworzec nasz przejeżdżały codziennie trzy pociągi w kierunku Wrocławia i trzy w kierunku Mysłowic. Dwa osobowe i jeden towarowy.
Rozkład jazdy z 1847 roku.