W Mikulczycach są dwa kościoły katolickie i jeden ewangelicki. Kościół ewangelicki, poświęcony w 1937 roku, znajduje się przy ulicy Brygadzistów obok poczty. Koścół pw. św. Teresy z 1933 roku znajduje się w nowszej, bo z okresu lat dwudziestych i trzydziestych części Mikulczyc przy ulicy św. Teresy. Kościół pw. św. Wawrzyńca znajduje się w samym centrum dzisiejszych Mikulczyc, przy ulicy Tornopolskiej.

Kościół św. Wawrzyńca to najciekawsze miejsce w Mikulczycach, utrwalono je na fotografiach i pocztówkach. To właśnie na to Wzgórze Kościelne przybywali pielgrzymi nawet z Czech i Węgier, którzy czcili Madonnę Mikulczycką. Tuż obok powstała pierwsza szkoła w Mikulczycach, dla dzisiejszych Mikulczyc jest bardzo ważne miejsce.

Rozpoczęcie prac budowlanych nastąpiło po wydaniu zgody na budowę w 1892 roku. Z prośbą wystąpił ówczesny pleban ksiądz Franciszek Cieślik. Potrzeba budowy nowej świątyni podyktowana była ilością wiernych na tym terenie. Po uzyskaniu zgody rozpoczęto gromadzenie środków. Poważną kwotą mogli poszczycić się parafianie którzy zebrali aż 85 tyś marek, hrabia Guido Henckel von Donnersmarck oraz biskup wrocławski kardynał Georg Kopp przekazali 98 tyś marek, a sam proboszcz 40 tyś marek.

Gdy jeszcze trwało gromadzenie środków na budowę, bytomski radca budowlany Jakisch, wykonał projekt a realizacji podjął się budowniczy Johanness Langer z zabrzańskiego przedsiębiorstwa budowlanego W. Silbera. 15 sierpnia 1892 roku położono na Wzgórzu Kościelnym, obok starego kościółka, kamień węgielny pod budowę nowej świątyni, poświęcony przez wieszowskiego archiprezbitera Wojciecha Widerę. Od tej chwili budowa nabrała rozmachu. W rok później kościół był już w stanie surowym. 4 września 1893 roku poświęcono żeliwny krzyż odlany w zabrzańskiej firmie Sauera, który wciągnięto na szczyt strzelistej wieży kościelnej. Uroczystej konsekracji nowego kościoła dokonał 6 maja 1896 roku biskup wrocławski kardynał Georg Kopp w obecności wszystkich parafian i patrona mikulczyckiego kościoła, Guido Henckel von Donnersmarcka.

Uroczystej chwili nie doczekał inicjator budowy nowego kościoła p.w. św. Wawrzyńca, ogólnie szanowany pleban, ksiądz Franciszek Cieślik. Zmarł on na zawał serca 3 marca 1895 roku i został pochowany obok budującego się kościoła. Po konsekracji nowego kościoła wiekowy kościółek modrzewiowy stał się zbędny. Część jego wyposażenia przeniesiono do nowo zbudowanego, w tym również czczoną Madonnę Mikulczycką, zwaną przez wiernych i pątników "Panienką".

Z początkiem roku 1901 sprzedano kościółek modrzewiowy za jedyne 500 marek zarządowi miasta Bytomia. 16 sierpnia tego roku rozpoczęto jego rozbiórkę, następnie, postawiono go w bytomskim parku miejskim. Aż do roku 1934, jako wybitny zabytek drewnianego budownictwa sakralnego, był obiektem muzealnym, gdzie od 1921 roku urządzona została przez Bytomskie Towarzystwo Historyczne i Muzealne (Beuthener Geschichts - und Museumsverein) stała ekspozycja sztuki sakralnej. Po dojściu do władzy nazistów usunięto wszystkie wewnętrzne elementy kultowe i przekształcono wiekową katolicką świątynię w mauzoleum ku czci poległych podczas I wojny światowej bytomian oraz poległych w powstaniach śląskich żołnierzy oddziałów Freikorpsu.

Po roku 1945 przeprowadzono gruntowną konserwację mikulczyckiego kościółka, przywracając dawną świetność temu cennemu obiektowi górnośląskiego budownictwa sakralnego. Od 1971 roku stał się filią bytomskiego Muzeum Górnośląskiego i służył do 1982 roku celom ekspozycyjnym. Niestety 14 listopada 1982 roku kościółek doszczętnie spłonął w niewyjaśnionych okolicznościach.

Jedynym śladem po zabytkowym kościele jest pamiątkowy krzyż na miklilczyckim Wzgórzu Kościelnym postawiony w miejscu, gdzie niegdyś znajdował się główny ołtarz. Umieszczony na nim napis głosi: Tu stał wielki Ołtarz Starego Kościoła aż do Sierpnia 1901.

Mikulczyckie Wzgórze Kościelne, oprócz gródka, a także siedziby dziedzica (tzw. zamku), zawsze było centralnym punktem wioski. Poza kościółkiem i cmentarzem otoczonym drewnianym ogrodzeniem krytym gontem, znajdowały się tam plebania wraz z zabudowaniami gospodarczymi, organistówka i parafialna szkoła.

Tekst z książki "Z dawnych dziejów Mikulczyc", autor - Rudolf Kostorz
Zdjęcia - Zbigniew Natorski
Pocztówka ze zbiorów zabrzańskiego kolekcjonera