Mikulczyce, do 1 kwietnia 1951 roku samodzielna gmina w powiecie bytomskim, otrzymały swój pierwszy przystanek kolejowy stosunkowo późno. Otwarto go 15 lutego 1906 roku, to jest aż w 26 lat po ukończeniu przebiegającego przez gminę odcinka linii kolejowej Opole-Pyskowice-Biskupice. Był on ostatnim otwartym fragmentem linii Wrocław-Bytom. Mikulczyce liczyły sobie wówczas ok. 10 000 mieszkańców. W miarę narastania ruchu przystanek rozbudowywano. Ten pierwszy stał bliżej centrum gminy i usytuowany był po północnej stronie torowiska.

W latach 1927-28 wybudowany nowy budynek dworcowy przy obecnej ulicy Zwrotniczej i przeniesiono tam stację. Budowla w stylu modernistycznym otwarta została 7 października 1928 roku.

Tego dnia uruchomiono również nową linię kolejową Mikulczyce-Brynek. Budynek posiadał trzy kondygnacje. Na parterze dworca mieściły się poczekalnia, kasy oraz wejście do podziemnego przejścia. Na piętrach urządzono mieszkania służbowe. Wejście do dworcowej części umieszczono w prawej części budynku. Z lewej strony znajdowały się drzwi klatki schodowej prowadzącej do mieszkań. Do podziemnego przejścia wchodziło się z parteru na poziomie ulicy, gdyż dworzec stał z boku nasypu, poniżej przebiegających nad nim torów. Na dwa perony dworca przechodziło się, więc z tunelu chodami w górę i stojąc na peronie ogarnąć można było wzrokiem cały budynek. W sąsiedztwie dworca znajdowała się również nastawnia.

Wejścia na perony posiadały duże zadaszenia. Na peronach znajdowały się wiaty z ławkami i klomby z kwiatami. W nocy perony oświetlone były latarniami. Dla ruchu kolejowego posiadał on większe znaczenie niż dworzec Zabrze w centrum, gdyż była to stacja węzłowa. Na dworcu znajdowała się niegdyś nawet restauracja, którą pod koniec lat trzydziestych prowadził Edward Wieczorek. Telefonicznie dworzec osiągalny był poprzez centralę w pobliskim Zabrzu pod numerem 2035.

Zatrudnieni na mikulczyckiej kolei mieszkali na dworcu i w sąsiadujących budynkach na ul: Dworcowej (Bahnhofstrasse) pod numerami 1, 2 i 8. Budynki te były własnością kolei (Deutsche Reichsbahn). Przy ulicy Abwehrstrasse 1 znajdował się również budynek kolejowy zamieszkiwany wyłącznie przez pracowników kolei i ich rodziny. Najwyższymi rangą kolejarzami był w roku 1939 w Mikulczycach inspektorzy kolejowi Karl Zemma i Adolf Aue. Jeden z nich był zapewne naczelnikiem stacji lub zawiadowcą. W sumie w mieszkaniach służbowych zamieszkiwało w gminie 22 pracowników kolei z rodzinami, przy czym przy ulicy Dworcowej mieszkali ci wyżsi rangą.

Do ożywienia ruchu na dworcu przyczyniło się zapewne otwarcie linii tramwajowej Mikulczyce -Zabrze. Linię numer 3 otwarto dzięki staraniom miasta Zabrze (Hindenburg O.S.) w dniu 04.07.1934 roku. Dnia 23.03.1936 przekazano ją do eksploatacji firmie "Verkehrsbetriebe Oberschlesien A.G." ("Górnośląski Zakład Komunikacyjny S.A."). Pozwoliło to na bezpośredni przejazd między dworcami Zabrze, Zabrze-Północ i Mikulczyce. Po stopniowym przedłużaniu linii do kopalni "Guido" i dworca Zabrze-Południe (23.02.1936r) i do dzielnicy Makoszowy (1.05.1952r) uzyskano bezpośrednie połączenie tramwajowe między pięcioma dworcami kolejowymi; Mikulczyce, Zabrze-Północ, Zabrze, Zabrze-Południe, Makoszowy. Dworzec przetrwał wojnę bez uszczerbku i od 1945 roku służył Polskim Kolejom Państwowym.

W czasach Polski Ludowej, gdy wydobycie węgla było jednym z głównych środków utrzymania kraju na dworcu znajdował się czynny przez trzy godziny w trzech dniach tygodnia "Punkt rekrutacyjno-informacyjny przy zasadniczej szkoły górniczej", a na murze wisiała odpowiednia tabliczka.

Stacją węzłową były Mikulczyce aż do września roku 1994 kiedy to wstrzymano ruch pasażerski na linii Zabrze-Mikulczyce -Tworóg Brynek. Po tym fakcie zmalało znacznie znaczenie tej stacji dla komunikacji regionu. W pięć lat później wstrzymano tam również ruch towarowy tej relacji.

Ostatecznym ciosem dla stacji było zamknięcie dla przewozów osobowych części linii Bytom-Wrocław Główny na odcinku Zabrze Biskupice - Pyskowice, przy którym znajdowała się stacja, w dniu 1 czerwca 1996 roku. Ruch towarowy wstrzymano w trzy lata później.

Zamknięta od tego momentu stacja i budynek dworca ulegały systematycznej dewastacji. Zniknęły wiaty na peronach oraz zadaszenia przy wyjściach z tunelu. Perony zarosły trawą i dziś (2007) widoczne są już tylko ich resztki. Ostatnimi czynnymi torami były bocznica do zakładów "Bumar" i uruchomiony ponownie po zamknięciu w 1999 roku dla ruchu towarowego tor wykupiony przez kopalnię piasku "Kotlarnia", która obecnie wciąż go używa. Po zamknięciu stacji i dworca służbowa część budynku została opuszczona i niszczała. Zamieszkane są do dziś mieszkania na piętrze. Wkrótce zamurowano wszystkie otwory pozwalające wejść do budynku, a przejście podziemne i tak już częściowo zawalone zasypano.

Jak budynek i opuszczony dworzec wyglądały w roku 2003 zobaczyć można na niżej zamieszczonych zdjęciach.

Budynek od strony ulicy. W głębi po lewej widoczne wyjścia z tunelu na perony

Hala główna

Hala główna. Interesujące rozwiązanie z kolumnami

Budynek od strony torów. Z lewej wyjście z tunelu na peron

Widoczne jeszcze krawędzi peronu, szczątki wiat i słupy latarń

Budynek nastawni

Nazwy dworca.

do 19 grudnia 1935 - Mikultschütz

do 1945 roku - Klausberg

do 1 kwietnia 1951 - Mikulczyce

po 1 kwietnia 1951 - Zabrze-Mikulczyce

Jej historia rozpoczyna się w 1842 roku, kiedy to uruchomiono pierwszy odcinek linii z Wrocławia do Oławy. Była to pierwsza linia kolejowa leżąca na terenie obecnej Polski!!!

Odcinek Pyskowice - Zabrze Biskupice przez Mikulczyce otwarto 15 maja 1880 roku. Początkowo była to linia jednotorowa. Według rozkładu jazdy Deutsche Reichsbahn z 1944 roku pociągi kursujące między Bytomiem a Pyskowicami zatrzymywały się na przystankach Pyskowice (Peiskretscham) -Czekanów (Schakanau) - Mikulczyce (Klausberg) - Biskupice (Borsigwerk) - Bobrek (Bobrek) - Bytom (Beuthen). Odcinek o długości 23 km pokonywany był w czasie niecałych 40 minut. Na linii kursowało po 10 pociągów w jednym jak i drugim kierunku, prowadząc wagony drugiej i trzeciej klasy. Pierwszy pociąg z Bytomia wyjeżdżał o godz. 0: 35, ostatni o 22:45. W odwrotnym kierunku były to odpowiednio godziny 4: 26 i 0:22.

Fragment rozkładu jazdy Deutsche Reichsbahn z roku 1944. Linia Bytom-Pyskowice przez Mikulczyce (Klausberg) w dolnej części arkusza.

Po przejęciu linii przez PKP przybyło na niej przystanków. Pociąg zatrzymywał się na stacjach Pyskowice - Bezchlebie - Czekanów Śląski - Czekanów Wieś - Zabrze Mikulczyce - Zabrze Biskupice - Bytom Bobrek - Bytom. Trasę pokonywało się planowo w 42 minuty. Linią tą przejeżdżało np.: w roku 1964 dziewięć pociągów w każdym kierunku, w tym jeden tylko w miesiącach letnich i wyłącznie w dni świąteczne.

Rozkład jazdy PKP z roku 1964 dla linii Bytom-Brynek i Bytom-Pyskowice

PKP zelektryfikowało całą linię Wrocław -Bytom, przy czym 17-sto kilometrowy odcinek Mikulczycki (Pyskowice-Zabrze Biskupice) gotowy był 31 grudnia 1979 roku.
Dnia 1 czerwca 1996 roku odcinek Pyskowice-Zabrze Biskupice zamknięto dla ruchu osobowego. Ruch towarowy wstrzymano prawdopodobnie w czerwcu 1999. Z końcem roku 2001 zlikwidowano trakcję elektryczną, po czym linię rozebrano. Zrobiono to w dwadzieścia lat po zelektryfikowaniu linii! W kręgach specjalistów uważa się tą decyzję za skandal. Linia ta, wraz z linią Zabrze Mikulczyce-Tworóg Brynek była jedyną alternatywą dla ruchu pociągów z Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego w kierunkach północnym i zachodnim w przypadku nieprzejezdności węzłów kolejowych Gliwice lub Tarnowskie Góry.

Uruchomienie tej linii dnia 7 października 1928 roku odbyło się wraz z przekazaniem do użytku nowego dworca kolejowego w Mikulczycach. Budowę tego połączenia planowano już przed pierwszą wojną światową, stacja końcowa znajdować miała się w Tarnowskich Górach. To miasto znalazło się po 1922 roku jednak w Polsce, ale linię wybudowano tyle, że do Brynku. Była to linia jednotorowa o długości ok. 21, 5 km.

W rozkładzie jazdy z 1944 roku czytamy, że pociągi kursowały z Bytomia (Beuthen) przez Bobrek (Bobrek), Biskupice (Borsigwerk), Mikulczyce (Klausberg), Wieszową (Randsdorf), Kamieniec (Dramastein), Zbrosławice (Dramatal), Miedary (Larischhof) do Brynku (Brunneck), później Tworóg Brynek.

Fragment rozkładu jazdy Deutsche Reichsbahn z roku 1944. Linia Mikulczyce - Brynek

Z Bytomia do Brynku przez Mikulczyce wyjeżdżało sześć pociągów dziennie. Pierwszy o godz. 0:20, ostatni o godz. 18:55. W odwrotnym kierunku jeździło też sześć, pierwszy o godz. 4:01, ostatni o 20:10. Podróż trwała niecałą godzinę. Pociągi prowadziły wagony drugiej i trzeciej klasy.

Polskie Koleje Państwowe po przejęciu tej linii w 1945 roku kontynuowały przewozy osobowe między Bytomiem a Brynkiem. Ilość przystanków pozostała niezmieniona. Zmniejszyła się liczba połączeń. Na linii jeździło według rozkładu jazdy z 1964 roku po pięć pociągów w każdą stronę. Z Bytomia pierwszy o godz. 7:29, ostatni o 23:25. Z Brynku odpowiednio 4:38 i 19:50.

Godziny odjazdu pociągów wskazywały wyraźnie na fakt, iż w tym okresie wielu ludzi dojeżdżało z Brynku do Bytomia lub Zabrza do pracy. W latach 1981-82 położono między Mikulczycami a Brynkiem drugi tor i odcinek zelektryfikowano. Ten rozkwit linii nie trwał długo.

W późniejszych latach zaprzestano bezpośrednich przewozów z Bytomia do Brynku. W odwrotnym kierunku z Brynku do Bytomia ostał się już tylko jeden pociąg, który ze stacji wówczas już Tworóg - Brynek, po połączeniu miejscowości, odjeżdżał o godz. 6:43 według rozkładu jazdy z 1981 roku. Podróżujący między tymi stacjami musieli więc przesiadać się w Mikulczycach i korzystać z pociągów relacji Bytom-Pyskowice. Nie było już wagonów pierwszej klasy gdyż linię obsługiwały jednostki elektryczne.

Z biegiem czasu ograniczano częstotliwość ruchu pociągów na linii. W rozkładzie jazdy z 1990 odnajdziemy jeszcze bezpośrednie połączenie z Brynku do Bytomia, ale z Brynku do Mikulczyc kursowały cztery pociągi dziennie (w tym jeden do Bytomia), a w odwrotnym kierunku już tylko trzy. W dniu 25 września 1994 roku wstrzymano na linii przewozy osobowe. Przewozy towarowe wstrzymano ostatecznie 30 maja 1999 roku.

Wkrótce po tym zdementowano trakcję elektryczną i jeden tor. W roku 2003 linię ostatecznie rozebrano.