ul. WOLNOŚCI

Ulica Wolności już od wieluset lat jest główną arterią przy której skupia się życie mieszkańców Zabrza. Wieś Zabrze powstała wprawdzie przy obecnej ulicy Staromiejskiej (ta nazwa jest niewłaściwa, to nigdy nie była ulica o charakterze miejskim), jednak od początku gwałtownego rozwoju i industrializacji miejscowości to ona właśnie przejęła główną rolę komunikacyjną. W swych początkach znaczenie posiadał odcinek biegnący w Starym Zabrzu od kościoła św. Andrzeja do zabrzańskiego folwarku, który mieścił się na terenie powstałej później huty (obecnie centrum handlowe "Platan"). Przebiegał on trochę inaczej, gdyż idąc śladem tej drogi należałoby skręcić z ul.: Wolności w ulicę Karola Miarki.

I choć istniała droga łącząca Gliwice z Zabrzem i miejscowościami leżącymi dalej na wschód, to była ona nieutwardzona i nie odpowiadała wymogom narastającego transportu towarów i węgla, który nasilał się wraz z postępującą industrializacją regionu.

Istnienie tej ważnej drogi komunikacyjnej zawdzięczamy przede wszystkim inicjatywie skarbu pruskiego, który postanowił połączyć nią swe huty i kopalnie leżące w Chorzowie, Zaborzu i Gliwicach. Budowę rozpoczęto w roku 1818 i jej pierwsza nazwa brzmiała po prostu Szosa Państwowa (Staatschaussee). Ta 20 kilometrowa droga połączyła ze sobą ważne centra przemysłowe, jakimi były wówczas od niedawna Chorzów, Zabrze z Zaborzem i Gliwice.

W dniu 20 czerwca 1819 roku, gotową już chyba drogą przejechał w czasie wizytacji państwowego przemysłu następca tronu pruskiego, późniejszy król Fryderyk Wilhelm IV. Z tej też okazji nazwę jej zmieniono na Kronprinzenstrasse (Droga Następcy Tronu). Gdy Droga Następcy Tronu stała się w roku 1824 częścią drogi państwowej Wrocław-Opole-Gliwice-Nowy Bieruń, uzyskało Zabrze swoje pierwsze połączenie z szerokim światem.

Przebieg tej drogi został potem w Zabrzu skorygowany. Pierwotnie przebiegała ona przez dzisiejszą ulicę Wandy. Lecz gdy wybudowano w Zabrzu pierwszą kolej zmieniono jej bieg na dzisiejszy z szerokim łukiem wokół dworca.

Na odcinku zabrzańskim od Poremby do Maciejowa liczy ona sobie 9 km i jest prawdopodobnie najdłuższą ulicą w Europie. Od 1945 roku nosi nazwę Wolności.

tekst - Andrzej Dutkiewicz

ul. 3 MAJA

Historia ulicy 3 Maja zaczyna się mniej więcej wraz z ulokowaniem przez właściciela Zabrza barona von Wilczek nowej koloni pod nazwą "Dorotheenkolonie bei Zabrze", która po roku 1781 nazywana była w dokumentach "Dorotheendorf", czyli po polsku Wieś Doroty. Większość jej mieszkańców nazywała ją po prostu "Dorotą".
Założona była ona właściwie przy obecnej ulicy św. Urbana, jednak w miarę rozbudowy, jej główną osią została jednak Dorotheenstrasse, czyli od 1945 roku ulica 3 Maja. W miarę rozwoju koloni i po przyłączeniu jej do Zabrza w 1905 stała się ona jednym z najważniejszych skupisk życia gminy, a od 1922 roku miasta. Przybywało jej również reprezentycyjnych budowli jak Szpital Spółki Brackiej (1851), budynek starostwa (1875), czy budynek sądu (1892).
Kiedyś było przy niej również otwarte w 1927 roku pod nazwą "Apollo" kino, które nie zmieniając swej kosmicznej nazwy przetrwało aż do lat 90-tych.

ul. DWORCOWA

Ulica Dworcowa (Bahnhofstrasse) była zawsze jedną z najkrótszych i najświetniejszych ulic Zabrza. Na krótkim jej odcinku mieściło się kilka z najciekawszych zabrzańskich budowli.
Począwszy od Placu Dworcowego przy ulicy stały; z prawej budynek poczty, jedna z najciekawszych zabrzańskich budowli. Ten duży dom na przeciw był niegdyś siedzibą banków i ciastkarni z kawiarnią, po wojnie przez długie lata restauracji "Polonia". Przepiękna kamienica z tyłu poczty, z końca XIX wieku, od początku swego istnienia była siedzibą apteki. A należy zauważyć, że np: w roku 1917 w całym mieście były tylko trzy.
Pod numerem piątym mieściła się winiarnia Sedlaczka, która po wojnie stała się nie zapomnianą, ekskluzywną, odwiedzaną przez kwiat zabrzańskiej inteligencji i młodzieży (również z pobliskiej szkoła muzycznej), kawiarnią "Pod Gronem". Jej nazwa nawiązywała wyraźnie do istniejącej tu przed wojną winiarni.
Na końcu ulicy, jeszcze przed przebudową centrum, mieścił się jeden za najlepszych zabrzańskich hoteli, hotel Schuellera. Mieszkali przy niej lekarze, dentyści, prawnicy, kupcy, bankierzy itd.

INNE

INNE - nie oznacza to, że mniej interesująca jest ich historia czy wygląd. Nie tylko na głównych arteriach miasta znajdziemy interesujące budynki czy historie. Nie tylko w samym Zabrzu, również w jego dzielnicach. Pierwszą oficjalnie "nazwaną" ulicą Zabrza była Kronprinzenstrasse (Wolności). Potem budowano i nazywano dalsze.
Bardzo interesująca jest historia ich nazw, które zmieniały się w trakcie przyłączania do Zabrza kolejnych dzielnic, czy na skutek przewrotów politycznych jak podział gminy po plebiscycie, przejęcie władzy przez Hitlera, czy upadek socjalizmu.