Autor: Dariusz Guz

Pierwsze kartki korespondencyjne wprowadzone zostały do obiegu na terenie Monarchii Austro-Węgierskiej 1 października 1869 roku. Wprowadzoną formę zaproponował Austriak - dr Emanuel Herrmann z Akademii Handlowej w Grazu. W krótkim czasie taka forma korespondencji przyjęła się we wszystkich krajach.

Pierwsza karta pocztowa - karta korespondencyjna Poczty Północno-Niemieckiej wysłana została 16 lipca 1870r. z Magdeburga. Wydrukowana ja w drukarni Augusta Schwartza z Oldenburga. Pierwsza widokówka - karta z obrazkiem miasta wydana została w Szwajcarii przez firmę Franza Roricha Najstarsza polską kartką pocztową jest wysłana 23 lipca 1873r. pocztówka z widokiem Śnieżki.

W 1899r. w Krakowie została zorganizowana pierwsza wystawa pocztówek. Następna odbyła się w Warszawie. Podczas wystawy przeprowadzony został konkurs na nazwę karty pocztowej. Komisja miała trudne zadanie gdyż złożono 296 propozycji. Najwięcej głosów (141) uzyskała nazwa "Pocztówka". Po otwarciu koperty okazało się, że pomysłodawcą tej nazwy jest Henryk Sienkiewicz. Inne proponowane nazwy to: Nagopis, Otwartka, Liścik, Listewka, Pisanka, Niezalepka, Odkrytka.

Pierwszy okres pocztówek to lata 1872-1876. W roku 1877 zaczyna się tzw. Złoty okres pocztówki. Z tego okresu pochodzą najpiękniejsze i najciekawsze secesyjne egzemplarze. Początkowo pocztówki wykonywane były techniką litografii jednobarwnej, a następnie wielobarwnej. Metoda ta wykorzystywana była do roku 1900.

W 1799 roku Senefelder otrzymał od księcia elektora Bawarii Maksymiliana Józefa przywilej wyłączności obowiązujący w Bawarii do wszystkiego, co można przy użyciu kamienia drukować pod karą 100 dukatów oraz konfiskaty urządzeń. W 1801 roku przywilej taki otrzymał również w Wielkiej Brytanii i Austrii. Wynalazek był użyty w 1799r. w "Notenfabrique" Antoniego Andre.

W 1801r. Senefelder przeniósł się do Wiednia. 18.01.1803r. otrzymał przywilej wyłączności dla Austrii. W 1807r. wraca do Monachium i wraz z Gleißnerem prowadzi zakład litograficzny. Dla Senefeldera pracowali również litografowie Joann Nepomuk Strixner i Ferdynand Piloty. Jego najlepszym uczniem był Franz Weishaupt. W latach 1819 i 1824 przebywał najczęściej w Paryżu myśląc o wydaniu podręcznika litografii w języku francuskim. Wraz z firmą Treuttel & Würtz założył w Paryżu zakład litograficzny pod nazwą Senefelder & Comp. W 1824r. powrócił ostatecznie do Monachium. W dniu 26.02.1834r. zmarł. W latach 30 XIX stulecia powstawały litografie francuskich artystów słynne na całym świecie. W swoim podręczniku Senefelder pisał, że chciałby aby litografia rozpowszechniła się szybko na całej ziemi, aby była ulepszana, przynosiła korzyści i aby nie była używana do złych celów. I tak się stało. Technika litografii bardzo szybko się rozpowszechniła w wielu krajach europejskich - Niemczech, Austrii i Francji. W Polsce jednak była nieznana. Wprowadził ją dopiero w 1819r. Jan Siestrzyński.

Pracując jako lekarz w Wiedniu poznał księdza Jakuba Falkowskiego, który przyjechał do Wiednia, aby poznać metody stosowane w nauczaniu niesłyszących w ośrodkach w innych krajach. W czasie rozmów dowiedział się, że istnieje idea założenia Instytutu dla niesłyszących dzieci w Warszawie. Idea ta zawładnęła Siestrzyńskim. Postanowił porzucić pracę i przenieść się do Warszawy, gdy Instytut już powstanie. Uzgodnił jednak z ks.Falkowskim, że dzieciom głuchym nie wystarczy sama nauka czytania i pisania. Potrzebna tez jest nauka zawodu, dzieki, któremu będą mogli być niezależni finansowo. Jan Siestrzyński postanowił wprowadzić naukę litografii, techniki litograficzne objęte jednak były tajemnicą. Jan Siestrzyńskiemu po wielu nieudanych próbach udało mu się zatrudnić w zakładzie litograficznym Franciszka Weishaupta w Monachium gdzie jako zwykły robotnik zaznajamiał się z tajnikami tego zawodu. Kiedy uznał, że poznał go powrócił do Wiednia. Na początku 1817 r. Siestrzyński otrzymał wezwanie do pracy w nowo założonym przez księdza Falkowskiego Instytucie Głuchoniemych oraz pieniądze na zakup odpowiedniego wyposażenia. Zamówił w Niemczech prasę litograficzną, kupił kamienie i wzory. Zajął się urządzaniem pracowni litograficznej. Nie można było jednak rozpocząć praktycznej nauki zawodu z powodu braku prasy. Zamówiona prasa została uruchomiona w 1819r. - mogła dać pierwsze odbitki. W późniejszym okresie zaczęto wykorzystywać fotografię.

Kartki wydawane były jako jedno i wieloobrazkowe. Piękne są też pocztówki harmonijkowe z obrazkami sklejonymi jeden za drugim (najczęściej 10 obrazków). Harmonijka jest podklejona pod głównym rozciętym obrazkiem.

W latach 1895 - 1904 obowiązywała reforma pocztowa nakazująca pisanie korespondencji na stronie z obrazkiem, natomiast na drugiej stronie podawany był adres odbiorcy - tzw. długi adres. Od 1905 roku na stronie głównej był obrazek, a adres i korespondencja na stronie drugiej.