Uciekający przed represjami z Czech, Żydzi pojawili się w Polsce w XII w., docierając również na Śląsk. Po zajęciu Śląska przez Prusaków, wszystkich Żydów żyjących po lewej stronie Odry wydalono, nakazując im w czasie jednego miesiąca przesiedlić się na prawą stronę Odry, na polski Śląsk.
17 sierpnia 1780r. wydany został dekret zabraniający im mieszkania na wsi, pozwalając na przebywanie tylko w niektórych miastach. W roku następnym pojawiają się pierwsze wzmianki o obecności Żydów w Zabrzu. Sześć lat później pozwolono Żydom na osiedlanie się w wsiach, przez które przechodziły główne drogi do Polski. Mogli tam zamieszkiwać jako karczmarze.
Jednak w dalszym ciągu ograniczano swobody Żydów np. w każdej rodzinie tylko jeden członek mógł zawrzeć związek małżeński. W 1790 roku Salomon Izaak z Brabantu odkrywa na granicy Pawłowa i Zaborza pokłady węgla kamiennego. W 1812r. zostaje wydane zarządzenie znoszące dyskryminacje Żydów na Śląsku.
Przypuszczalnie pierwszym Żydem, który osiedlił się w Zabrzu był Mores Glaser. Zamieszkał w Małym Zabrzu w 1825r. Posiadał kwalifikacje oberżysty i uprawnienia budowlane. W 1840 roku w Zabrzu powstaje gmina żydowska będąca filią gminy bytomskiej. W Zabrzu mieszka 119 Żydów. Samodzielna gmina powstaje w 1871r. Obejmuje ona Biskupice, Dorotę, Małe Zabrze, Mikulczyce, Stare Zabrze i Zaborze z Porębą. W 1867 roku wybudowano szkołę żydowską. W roku 1872 poświęcono wybudowana synagogę. W 1898 roku wzniesioną drugą synagogę, zwaną małą. W 1901 roku w Zabrzu mieszkało 1.167 Żydów. W 1931 roku w Zabrzu mieszkało 1.200 Żydów, stanowiąc 1% ogółu mieszkańców.
10 listopada 1938 roku podczas "nocy kryształowej" Niemcy spalili dużą synagogę w Zabrzu. Aresztowano wówczas około 350 Żydów, z których 95 wywieziono do obozów koncentracyjnych Buchenwald i Sachsenhausen. W czasie II wojny światowej, w październiku 1939 roku budynek małej synagogi został przebudowany na szkołę muzyczną. Później mieściła się w nim szkoła Hitler Jugend. W maju 1942 roku ostatni Żydzi zabrzańscy zostali wywiezieni do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu - Brzezince (Auschwitz-Birkenau).
Niewiele pozostało pamiątek po zabrzańskich Żydach.
Te odnalezione będziemy prezentować w tym odnośniku.
