Wirtualne Muzeum Zabrza - dokumenty
"Karta Cyrkulacyjna - Verkehrskarte"
Ten dwujęzyczny (polsko-niemiecki) dokument ze zdjęciem i pieczęciami urzędu policji miasta
Hindenburg (fioletowa) oraz konsula generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Bytomiu (czerwona)
to tzw. karta cyrkulacyjna (Verkehrskarte).
Upoważniała ona do przekraczania granicy polsko-niemieckiej, która podzieliła Górny Śląsk w roku
1922, będąc skutkiem powstań i plebiscytu.
Karta ta upoważniała swego właściciela do poruszania się w obrębie obszaru objętego plebiscytem,
który odbył się 20 marca 1921 roku, po obu stronach wytyczonej granicy.
Na pierwszej stronie znajdowały się następujące rubryki:
- dwujęzyczny nagłówek "Karta Cyrkulacyjna - Verkehrskarte".
Następnie dane osobowe posiadacza
- Imię i nazwisko (Karl Rinsch)
- Stan lub zawód (Księgowy)
- Miejsce urodzenia
- Data urodzenia (29 sierpień 1883)
- Adres ( Hindenburg /Zabrze/ Luisenstrasse 2)
- Przynależność państwowa (Prusy)
U dołu zamieszczono informację, że dokument upoważnia do przekraczania granicy na wszystkich urzędowo dozwolonych przejściach.
U dołu znajdują się dwa znaczki opłaty wniesionej do kasy policyjnej w Gliwicach.
Bardzo ważny tekst wzdłuż krawędzi dokumentu:
"Ważna tylko dla cyrkulacji w obrębie górnośląskiego obszaru plebiscytowego".
Odwrotna strona zawiera zdjęcie właściciela wraz z podpisem, miejsce na dopisanie dzieci.
Pieczęć organu wystawiającego: urzędu policji miasta Hindenburg (Zabrze) z datą 27 luty 1928
oraz pieczęć konsula RP w Bytomiu uznająca ważność dokumentu.
Wymiary: 10,5 x 16,5 cm. Dokument składany był na pół.
Tło historyczne
Podział regionu odbijał się bardzo niekorzystnie na przemyśle górnośląskim, największym
pracodawcy regionu, oraz rozdzielił wiele rodzin. Aby zmniejszyć te i inne niedogodności
powołano tzw. "Komisję Mieszaną" złożoną z przedstawiciela Szwajcarii (przewodniczący),
Brazylii, Hiszpanii i Chin, którzy przeprowadzili tzw. "Konwencję Genewską" regulującą zasady
współżycia na tym terenie po podziale. Obowiązywała ona przez 15 lat. W tym okresie, każdy
Górnoślązak mógł wystąpić o wystawienie mu takiego dokumentu, który umożliwiał przekroczenie granicy
w celu kontaktów rodzinnych lub pracy zawodowej. Wielu ludzi pracowało po jednej a mieszkało po drugiej stronie granicy.