Śląske wieże ciśnień

Autor - Piotr Brzezina

www.zabrze.aplus.pl


1

Gliwice
Wieża zbudowana około 1909 roku, kiedy gliwicka huta wprowadziła system zamkniętego obiegu wody. System ten okazał się nie tylko o wiele tańszy, ale również oszczędzał wodę pitną. W późniejszym czasie stał się początkiem myśli ekologicznej oraz przykładem dla innych zakładów przemysłowych, które pobierały duże ilości wody dla celów produkcyjnych.
Wieża zbudowana jako 6-boczna betonowa konstrukcja, obudowana z zewnątrz elewacji cegłą, dźwigająca w swym wnętrzu zbiornik o niewielkiej pojemności. Ciekawostką budowlaną jest umiejscowienie wejścia na dach poprzez okrągły tunel umiejscowiony w osi zbiornika wody.
Wnętrze wieży jest w całości wykonane z betonu, co potęguje wrażenie przemysłowego charakteru wieży. Po wejściu na dach odnosi się wrażenie, że wieża została zbudowana jako konstrukcja dla tarasu widokowego.

www.zabrze.aplus.pl


2

Gliwice
Kompleks budynku cechowni kopalni "Gliwice" i wystającej z niej wieży z zegarem stanowi charakterystyczny element krajobrazu tej części przemysłowych Gliwic. Wieża zaopatrywała w wodę głównie zaplecze socjalne załóg, a że praca górnika to niezwykle brudne zajęcie, wody potrzeba było sporo. Obiekt wyposażony był w dwa zbiorniki stalowe umieszczone jeden na drugim. Pozwoliło to na wykorzystanie całej objętości wieży. W żadnej innej gliwickiej wieży ciśnień nie zastosowano takiego rozwiązania technicznego.

www.zabrze.aplus.pl


3

Zabrze ul. 3 Maja
Wieża kominowa o wysokości 39 metrów, która mieści się w zwartej zabudowie budynków łaźni i kuchni na terenie Szpitala Klinicznego nr 1 w Zabrzu przy ul. 3 Maja. Zbudowana według projektu Arnolda Hartmanna z Berlina w nurcie sztuki secesyjnej z elementami neobaroku, zdobiona w górnych partiach elementami muru pruskiego oraz półkolistymi wykuszami wzbogacającymi ukształtowanie wieży.

www.zabrze.aplus.pl


4

Zabrze, teren byłej huty
Najstarsza wieża w Zabrzu i w województwie Śląskim, niestety również najbardziej zniszczona... Znajduje się na terenie byłej Huty Donnersmarcka w Zabrzu, widoczna z parkingu C. H. Platan. Wybudowana w 1871 roku w stylu uproszczonego neogotyku jest prawdopodobnie dziełem inżyniera budowlanego huty. Trzon wieży w formie nietynkowanego ceglanego "kielicha" zawężającego się ku górze częściowo oparty jest na kamiennym cokole. Cylindryczny trzon zwieńczony jest stalowym zbiornikiem obudowanym drewniano-metalową konstrukcją z pięknym deskowaniem, które wysunięte jest poza lico trzonu. Całość nakryta spłaszczonym stożkowym dachem. Całkowita wysokość budowli wynosi około 30 metrów. Zachowane do niedawna spiralne schody padły łupem "złomiarzy"...

www.zabrze.aplus.pl


5

Gliwice - Sośnica
Jest to obiekt przemysłowy zbudowany w ramach trwającej inwestycji górniczej w Sośnicy. Wieża miała zapewnić dostawę wody pod odpowiednim ciśnieniem dla potrzeb łaźni górniczej i procesów technologicznych. Wieżę zbudowano na skraju lasku zabrzańskiego, w odległości 500 m na południe od drogi Sośnica - Zaborze. Wieża posiada masywna ceglaną konstrukcję na podstawie koła o średnicy 10 m. Wewnątrz 30 metrowej wieży pozostały do dziś 2 żelbetowe podesty, całkowicie ogołocone z instalacji i schodów. Nie zachowała się dokumentacja techniczna wieży ciśnień. Z pewnych śladowych informacji pochodzących z zachowanych dokumentów archiwum kopalnianego, oraz w oparciu o relacje najstarszych mieszkańców Sośnicy można stwierdzić, że wieża ciśnień nie do końca spełniła pokładane w niej nadzieje.

www.zabrze.aplus.pl



6

Gliwice ul. Kolberga
Przepiękna w swej betonowej formie wieża ciśnień przy ul. Kolberga w Gliwicach. Umieszczona została na wysokiej skarpie nad torowiskiem przy dworcu kolejowym. Zbudowana w pierwszych latach XX wieku, kiedy zaczęto stosowac beton w konstrukcjach przemysłowych.
Zaopatrywała w wodę dworzec kolejowy w Gliwicach jak również parowozy oraz składy kolejowe przejeżdżające przez Gliwice. Umiejscowienie wieży powoduje pękanie betonowej konstrukcji nośnej, bowiem natężenie obecnego ruchu przekracza zakładane przy projektowaniu normy.
Do poziomu wieży prowadziły drewniane schody oparte na gruncie skarpy, widoczne jeszcze wśród zarośli.

www.zabrze.aplus.pl


7

Gliwice
Najstarsza wieża ciśnień związana z komunalnymi wodociągami została zbudowana w 1894r. Należy ona do grupy najpiękniejszych XIX w. wież na Górnym Śląsku. Wzniesiono ją w stylu neogotyckim - zwanym także gotykiem ceglanym w formie ceglanego walca, na rzucie koła o średnicy u podstawy 17,54 m na kamiennym cokole. Górna część tej ponad 26 metrowej wieży zwieńczona jest dwukondygnacyjnym ozdobnym arkadkowym fryzem z blankami i ceglanymi rozetami tworzącymi attykę . Całość nakrywa spłaszczony stożkowy dach z iglicą. W środku zachowany metalowy zbiornik poj. 2400 m ? z wypukłym dnem o neogotyckich detalach podtrzymywanych przez dwukondygnacyjne metalowe przypory spięte łękami do których prowadzą metalowe kręcone schody. Styl wystroju architektonicznego tej wieży nawiązuje do średniowiecznej historii miasta Gliwic.

www.zabrze.aplus.pl


8

Gliwice ul. Sobieskiego
Zbudowano ją w roku 1904 (wg innych źródeł - w roku 1918) Wieża w kształcie zwężającego się ku górze walca ma wysokość blisko 50 m, średnicę 26 m. Jej wysokość u podstawy n.p.m. wynosi 236,2 m, zaś wysokość lustra wody przy pełnym zbiorniku 267,6 m. Woda miała na najwyższym połączeniu z wieżą 1,5 atm. Zbiornik projektu prof. Intze , wykładowcy Wyższej Szkoły Technicznej w Aachen , spoczywa na marmurowym pierścieniu i ma pojemność 3.600 ton wody, Taką ilość wody współczesna rodzina zużyła by po blisko 19 latach. Instalowanie zbiornika rozpoczęło się w sierpniu 1903 roku i zakończyło się w grudniu tego roku. Była to wówczas najnowocześniejsza konstrukcja w Niemczech. Zarówno zbiornik jak i konstrukcję dachu dostarczyła huta Donnersmarck z Zabrza.

www.zabrze.aplus.pl


9

Bytom - Miechowice
Wieża wodna przy dawnej rezydencji rodziny Tiele - Winckler w Miechowicach - dzisiejsza dzielnica Bytomia.
Zachodni kraniec pałacu stanowiła okrągła wieża Wodna (Wasserturm) zbudowana podczas istotnej rozbudowy pałacu przeprowadzonej w latach 1855 - 1859.
W wieży - zgodnie z nazwą - były umieszczone urządzenia wodociągowe, do których wodę doprowadzono z Miechowickiej kopalni galmanu "Maria" (Mariengrube).

www.zabrze.aplus.pl


10

Bytom ul. Oświęcimska
Z reguły określa się lokalizację tej wieży jako ul. Powstańców Śląskich - w zasadzie nie wiadomo dlaczego, ponieważ działka, na której stoi przylega do ul. Oświęcimskiej (czyli poprzecznej do w/w ulicy), a od Powstańców - oddziela ją kilka domów. Wieża miejska, wybudowana w latach 30. XX wieku, żelbetowa (zbiornik zapewne też). Podstawa opiera się na podłożu w trzech punktach, ponoć zapewnia to wieży minimalną ruchomość względem ziemi. Konstrukcja wieży osiem podpór spoczywa na żelbetowej ramie, rama ta zbiera obciążenia i przekazuje je w trzech punktach na podłoże. Głowica wieży z latarnią oraz balustrada na głowicy, uwagę zwraca jeszcze jedna balustrada, wyżej - na latarni (rozwiązanie dość rzadko spotykane). Trzon wieży mieści w sobie klatkę schodową oraz przewody wodociągowe.

zabrze

Szukaj



Menu

Dobrze wiedzieć

Wirtualne muzeum

Dobrze wiedzieć

Losowe zdjęcie

Wirtualne muzeum

Dobrze wiedzieć