SZKOŁA PODSTAWOWA nr 23 im. Tadeusza Kościuszki
ul. Pestalozziego 16
41-800 Zabrze Maciejów

Założona w 1774 kolonia fryderycjańska Maciejów (Mathesdorf) długo nie posiadała własnej szkoły, czy parafii. Jeżeli nawet jakieś dziecko z Maciejowa uczęszczało wówczas do szkoły to musiało dochodzić do niej do parafii św. Andrzeja w Starym Zabrzu.
Niestety zabrzański pleban donosił ze smutkiem że w dniu wizytacji szkoły w roku 1789 znajdowało się w niej 5 dzieci. Bardzo trudno było znaleźć do szkół na Górnym Śląsku nauczycieli gdyż jednym ze stawianych wymogów była znajomość języków Polskiego i Niemieckiego.
Pod koniec XIX w. budynek zabrzańskiej szkoły znajdował się w fatalnym stanie i był już za mały. Ówczesny zabrzański sołtys Hudzik obwiniał o to właściciela wsi von Wilczek, który zainkasował od rządu królewskiego pieniądze za założenie koloni, w tym Maciejowa, ale nie chciał wspierać finansowo budowy nowej szkoły w Zabrzu.
W 1824 roku mieszkało w Maciejowie 18 dzieci objętych obowiązkiem szkolnym. Nowa szkoła w Zabrzu powstała nareszcie w 1825 roku, wybudowana przez mistrza murarskiego Heinze przy ulicy Wolności. Nazwano ją Küsterschule i obejmowała ona dwie klasy szkolne i dwa mieszkania dla nauczycieli. W roku 1865 uczęszczało do niej 41 dzieci z Maciejowa.

ZESPÓŁ SZKOLNO - PRZEDSZKOLNY NR 7
ul. Daleka 2
41 - 811 Zabrze

Makoszowy długo nie posiadały własnej szkoły. Aby się uczyć, dzieci musiały wędrować do sąsiednich miejscowości. Pierwsza szkoła powstała w 1873 roku. Podarował ją mieszkańcom hrabia Donnersmarck. Powstała na działce, która była jego własnością i z materiałów, które dał na budowę budynku. Później w roku 1911 postawiono większą, murowaną szkołę.

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 21
ul. Bytomska 26
41-803 Zabrze

Gmach Szkoły Podstawowej Nr 21 w Zabrzu- Biskupicach został wybudowany w 1911 roku. Jako polska placówka funkcjonuje od 14 kwietnia 1945 roku. 4 kwietnia 1945 roku przyjechał do Zabrza pierwszy polski Inspektor Szkolny - Wiktor Mola. W dniach 9-11 kwietnia odbyły się zapisy dzieci do szkoły. Z rejonu, który liczył w tamtym okresie ponad 600 dzieci, do szkoły zostało zapisanych 16. Na szczęście w kolejnych dniach liczba ta wzrosła do 80...

SZKOŁA POSTAWOWA NR 36 im. Juliana Tuwima
Plac Warszawski 6
41 - 800 Zabrze

SP 36 w Zabrzu mieści się w zabytkowym budynku datowanym na lata 1907. W budynku tym zawsze mieściły się placówki oświatowe. W roku 1908 założono Miejskie Wyższe Liceum dla Dziewcząt, które stanowiło kontynuację istniejącej wcześniej, bo od r. 1869 szkoły dla dziewcząt. Liczyło początkowo 370 uczennic, a nauka kończyła się maturą...

Zobacz stronę www szkoły

http://sp36zabrze.debacom.pl

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 15 im. Ks.Jana Dzierżona
ul. Czołgistów 1
41-800 Zabrze
Waldschule - Szkoła Leśna

Co mają ze sobą wspólnego ta szkoła z kościołem św. Józefa, elektrownią w Zaborzu czy też łaźnią miejską? Wszystkie te budowle zaliczamy do architektury Republiki Weimarskiej, jak nazywano Niemcy w latach 1918-1933. W tym czasie powstała w Zabrzu ogromna większość reprezentacyjnych budowli miasta. Wybudowana w 1929 roku "Waldschule" - Szkoła Leśna, jak ją wówczas nazwano charakteryzowała się nowoczesną wówczas architekturą przy wyraźnym podziale poszczególnych, różniących się w swej funkcji brył budowli.
Również w polskiej części obecnego obszaru Zabrza (Pawłów i Kończyce) wybudowano w tym czasie dwie wspaniałe szkoły projektu Tadeusza Michejdy.

SZKOŁA PRZY UL. ROSTKA

W roku 1887 roku przekształcono stojącą przy ulicy Szkolnej katolicką szkołę ludową "Kolonieschule" w dzielnicy Dorota na szkołę ewangelicką.
Katolicki Związek Szkolny podjął wówczas decyzję o budowie nowej szkoły dla potrzeb kształcenia swojej młodzieży. Nowy budynek postawiono wkrótce przy ul: Rostka (Velsenstrasse). Mieścił w sobie sześć pomieszczeń klasowych.
Szkoła już nie istnieje.

SZKOŁA GOSPODARSTWA DOMOWEGO
Haushaltungsschule

Szkoła Gospodarstwa Domowego - Haushaltungsschule, była jedną z wielu utworzonych i utrzymywanych przez Hutę Donnersmarck. Huta utworzyła jeszcze szkołę uzupełniającą dla dziewcząt i chłopców, szkołę prac ręcznych, szkołę ogrodniczą, szkołą krawiecką i szkołę dla małych dzieci. W szkole tej prowadzono zajęcia z gotowania, prasowania, prania, robót ręcznych, ogrodnictwa, pielęgnacji drzew jak i ogólnego prowadzenia gospodarstwa domowego.

Dla potrzeb szkoły urządzono dwa wzorcowe mieszkania robotnicze w których mogły przebywać po cztery uczennice wykonując pod okiem nauczycielek typowe dla gospodarstwa domowego zajęcia. Kurs taki (co najmniej od roku 1910) trwał pół roku i uczestniczyło w nim 35-40 dziewcząt w wieku 15 do 18 lat. Do powyższych szkół uczęszczały dzieci nie tylko pracowników huty. Budynek ten stoi koło wybudowanego również przez hutę Teatru Nowego, który był niegdyś jej kasynem, jednym z najważniejszych placówek kulturalnych Zabrza.

W roku 1923 powstała następna taka szkoła, tym razem z inicjatywy władz miejskich Zabrza. Miejska "Haushaltungsschule" mieściła się w budynku przy ulicy Klonowej i posiadała dwie filie w Biskupicach i Zaborzu.

SZKOŁA GOSPODARSTWA DOMOWEGO

W 1911 roku wydano w państwie niemieckim ustawę zobowiązującą wszystkie młode kobiety, które po ukończeniu szkoły ludowej (podstawowej), podejmowały pracę do kontynuowania nauki w szkołach zawodowych. Odpowiednie ustawy dotyczące młodzieży męskiej wydano już wcześniej. W Zabrzu, które leżało na peryferiach ówczesnych Niemiec, ustawę tą wprowadzono w życie dopiero w roku 1923. W tymże roku rozszerzono ją na terenie państwa również na młodzież żeńską niepracującą, z wyjątkiem dla kobiet zamężnych.

Tą ustawę realizowano w Zabrzu znowu z opóźnieniem, bo dopiero od roku 1931, gdyż dopiero wtedy od 1 kwietnia "Miejski Instytut Zawodowy dla Kobiet", jak dumnie zwano tą placówkę od 1942 roku, otrzymał swój budynek przy ulicy Klonowej.

Do tego czasu nauka odbywała się w budynkach wcześniej założonych szkół tego typu w Zaborzu i przy hucie Donnersmarck (Zabrze), oraz w szkołach ludowych na terenie miasta. Ograniczona liczba miejsc nie pozwalała na objęcie obowiązkiem szkolnym wszystkich potencjalnych kandydatek. Nowo przejęty przez szkołę budynek okazał się również za mały co zmuszało ją do utrzymywania w dalszym ciągu fili w Zaborzu i w Biskupicach jak i do korzystania z pomieszczeń w szkołach zawodowych dla chłopców.

ZESPÓŁ SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH
ul. Wolności 323
41-800 Zabrze

IV 1925 - Władze Zabrza zwróciły się do ministra nauki, sztuki i oświecenia publicznego z prośbą o dofinansowanie budowy szkół
1926 - Projekt szkoły wykonany przez architekta Schmidta
1926 - 1928 - Budowa Szkoły na placu drzewnym należącym do Grünwalda przewidzianej na 24 klasy dla 1200 uczniów
IV 1928 - Pierwsze zajęcia
VI 1928 - Szkoła uzyskała patrona Thomasa Szczeponika (radca szkolny i rzecznik mniejszości niemieckiej w polskiej części Górnego Śląska)
1929 - Uroczyste poświęcenie szkoły
Z okresu wojny budynek wyszedł w dobrym stanie
IV 1945 - Publiczna Szkoła Powszechna nr 24 i II Państwowe Gimnazjum i Liceum
IX 1948 - Szkoła Ogólnokształcąca Stopnia Podstawowego i Licealnego - przekształcona później w SP nr 42 i Liceum Ogólnokształcące nr 1
1963 - Szkoła otrzymuje imię Włodzimierza Lenina
1971 - 1994 - W budynku szkoły istnieje również Liceum Ogólnokształcące dla pracujących
4 XI 1976 - Szkoła przyjęła nazwę I Liceum Ogólnokształcące
30 IX 1990 - Zniesiono im. Włodzimierza Lenina


Od pierwszego września 1999 r. w skład ZSO wchodzą:

I Liceum Ogólnokształcące
Gimnazjum nr 1

Zobacz stronę www szkoły

http://www.zso.zabrze.pl

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 5 - im. Króla Jana III Sobieskiego
ul. Królewska 4
41-800 Zabrze

Szkoła Podstawowa nr 5 w Zabrzu przy ulicy Królewskiej 4 jest jedną z najstarszych w mieście. Pierwsze przymiarki związane z budową miały miejsce już w roku 1903. Autorem projektu szkoły był gliwicki architekt E. Petzke. Budowę rozpoczęto 1 kwietnia 1904 roku a już rok później szkoła rozpoczęła pracę. Zaczęły funkcjonować dwie katolickie szkoły, jedna dla dziewcząt, druga dla chłopców. Budowę sfinansowano z budżetu gminy przy wsparciu rodziny Henkel von Donnesmarck. Gmach w stylu neogotyckim wybudowano z czerwonej cegły, z dwoma pięknymi portalami. Całość obiektu szkolnego składa się z trzech kondygnacji. Dużo uwagi poświęcono wyposażeniu szkolnemu, ogrodowi i boisku wyposażonemu w specjalny plac do ćwiczeń gimnastycznych. Od roku 1904 do 1945 szkoła zmieniała swoją nazwę i numerację, na co wpływ miała zmiana obwodu szkolnego oraz wydarzenia polityczne. W pierwszym roku nauki do szkoły uczęszczało 970 chłopców i 745 dziewcząt. Pod koniec roku 1944 z powodu nasilenia się działań wojennych szkoła zawiesiła działalność, funkcjonując jako szpital wojskowy. Uczniowie zostali przeniesieni do pobliskich szkół.

Zobacz stronę www szkoły

http://www.sp5zabrze.net/

ZESPÓŁ SZKÓŁ EKONOMICZNO-USŁUGOWYCH

Widoczny na pocztówce budynek zlokalizowany przy wschodniej pierzei obecnego Placu Traugutta został poświęcony 28 maja 1929 roku. W budynku mieściła się Wyższa Szkoła Realna. Obecnie w budynku mieści się Zespół Szkół Ekonomiczno-Usługowych.

Zobacz stronę www szkoły

http://www.zseu.zabrze.pl/

ZESPÓŁ SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 11
ul. Sienkiewicza 33
41-800 Zabrze
od 1912 do 1945 roku Gimnazium Krolowej Luizy

Najstarsza szkoła typu gimnazjalnego założona została dnia 1 kwietnia 1900r. W związku z brakiem budynku przez pierwsze dwa lata działalności zajęcia odbywały się w prowizorycznych pomieszczeniach huty "Donnersmarck". Dopiero dnia 3 kwietnia 1902r. szkoła przeniosła się do wspaniałego budynku z czerwonej cegły wybudowanego w Zaborzu przy ulicy Gymnasialstrasse, obecnie ul. Sienkiewicza.

Pierwszym dyrektorem był aż do swej śmierci 5 kwietnia 1919r. Dr. Paul Drechsler. W roku 1906 do gimnazjum uczęszczało 308 uczniów, z tego 221 wyznania katolickiego, 50 ewangelickiego i 37 mojżeszowego. Nauczało wraz z dyrektorem 14 pedagogów. W tymże roku szkołę opuścili pierwsi maturzyści. W 1914r. liczyła ona 476 uczniów i 28 nauczycieli.

Od 1912r. szkoła nosiła imię Królowej Luizy. W 1933r. władze hitlerowskie zdegradowały to gimnazjum do rangi szkoła realnej twierdząc, że w tak uprzemysłowionym mieście jak Zabrze nauczanie z akcentem na przedmioty humanistyczne i języki klasyczne nie jest potrzebne. Po wojnie wznowiono działalność tej polskiej już szkoły dnia 14 kwietnia 1945 i dziś jest to 3 liceum ogólnokształcące.

Zobacz stronę www szkoły

http://www.lo3.zabrze.pl